WSZYSTKO O DEPRESJI
DEPRESJA JAKO PROBLEM
Na depresję zapada ok. 10% populacji ogólnej. Zazwyczaj chorzy należą do grupy osób zawodowo czynnych pomiędzy 18 a 44 roku życia. Badania epidemiologiczne wskazują również, że na depresję cierpi dwukrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Badania dotyczące ekonomii zdrowia wyróżniają koszty leczenia bezpośrednie (pobyt w szpitalu, badania lekarskie, leczenie w poradniach, leki) i koszty pośrednie (absencja w pracy, bezrobocie, opieka socjalna). Całkowity koszt leczenia depresji w USA sięga 44-60 miliardów dolarów rocznie; 3/4 tej sumy pochłaniają koszty pośrednie. Porównanie z kosztami leczenia innych chorób (choroby serca – 43 miliardy dolarów, nowotwory – 164 miliardy dolarów, AIDS – 66 miliardów dolarów) pozwala traktować depresję jako jeden z najpoważniejszych problemów medycznych przynajmniej z ekonomicznego punktu widzenia.
Z przeglądu najnowszych danych przedstawionych przez Światową Organizację Zdrowia wynika, że:
- w chwili obecnej depresja stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie
- w roku 2020 będzie drugim najpoważniejszym problemem zdrowotnym świata
- już teraz depresja stanowi najpoważniejszą przyczynę zaburzeń w życiu ludzi.
Od kilkunastu lat niemal we wszystkich rozwiniętych krajach Europy obserwuje się wyraźny i progresywny wzrost liczby przyjęć do szpitala osób z rozpoznaniem depresji. Po 50 r.ż depresja stanowi jedną z głównych przyczyn hospitalizacji kobiet i mężczyzn. Według szacunkowych danych tylko jeden z 5 chorych na depresję korzysta z pomocy specjalistycznej i jedynie jeden z 20 leczy się w szpitalu psychiatrycznym. Dane oparte na badaniach epidemiologicznych wskazują na wielokrotnie większe wskaźniki rozpowszechnienia depresji w porównaniu z danymi obiegowymi.
Jednym z głównych problemów jest śmiertelność związana w dużym stopniu z tą chorobą. Statystyki dotyczące częstości samobójstw dowodzą, że przyczyną zgonu ok. 20-30% chorych jest zamach na własne życie. Niepokoi fakt, że w ciągu minionych 50 lat, mimo postępów w leczeniu depresji i zapobieganiu nawrotom, wskaźnik samobójstw chorych depresyjnych nie ulega istotnej zmianie. Oprócz problemów medycznych wiele problemów wiąże się z wpływem choroby i leczenia na funkcjonowanie jednostki w środowisku rodzinnym, zawodowym, grupie społecznej. Z badań prowadzonych w różnych krajach wynika, że znaczny odsetek osób z depresją napotyka poważne trudności w adaptacji do środowiska i funkcjonuje w sposób nieprawidłowy. Przejawami złej adaptacji są m.in.: duży wskaźnik osób nie zawierających związku małżeńskiego, duży wskaźnik rozwodów i rozbitych małżeństw, znaczna częstość przerw w pracy, częste zmiany pracy, niższy poziom aspiracji, gorsze osiągnięcia zawodowe, wysoki wskaźnik osób korzystających z zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków chorobowych, rent, niższy status materialny i społeczny, duży wskaźnik alkoholizmu i uzależnień.
Warto podkreślić, że depresja jest ciężką, przewlekłą chorobą, która wymaga pomocy lekarskiej oraz wsparcia rodziny i przyjaciół. I przy takim założeniu jest chorobą uleczalną.
Z DANYCH WHO
- depresja stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie
- w roku 2020 będzie drugim najpoważniejszym problemem zdrowotnym świata
- już teraz depresja stanowi najpoważniejszą przyczynę zaburzeń w życiu ludzi
DEPRESJA (statystyka)
- 10% populacji dorosłych
- 15% populacji po 65 r.ż.
- 40% populacji pacjentów szpitali i rezydentów domów opieki po 65 r.ż.
- Kobiety chorują 2-krotnie częściej
- Ponad połowa chorych nie korzysta z pomocy lekarskiej
DEPRESJA (koszty leczenia)
- Całkowity koszt leczenia depresji w USA sięga od 44 do 60 miliardów dolarów rocznie; choroby serca – 43 miliardy dolarów, AIDS – 66 miliardów
- 1/4 tej kwoty to koszty bezpośrednie (pobyt w szpitalu, badania lekarskie, leczenie w poradniach, leki)
- 3/4 tej kwoty to koszty pośrednie (absencja w pracy, bezrobocie, opieka socjalna, koszty samobójstw)
Stoudemire i wsp. 1980 - każdy rok chorobowości prowadził do utraty 156 milionów dni roboczych
- samobójstwa spowodowały stratę 380 tys. lat wieku produkcyjnego
KONSEKWENCJE DEPRESJI
- samobójstwo
- nadumieralność związana z pogorszeniem przebiegu chorób somatycznych
- duży wskaźnik osób nie zawierających związku małżeńskiego oraz rozwodów i rozbitych małżeństw
- przerwy w pracy, częste zmiany pracy
- niższy poziom aspiracji, gorsze osiągnięcia zawodowe
- wysoki wskaźnik osób korzystających z zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków chorobowych, rent
- niższy status materialny i społeczny
- duży wskaźnik alkoholizmu i innych uzależnień
PRZYCZYNY DEPRESJI
Psychologiczne
-
-
- depresje reaktywne związane ze stresem
- depresje w reakcji żałoby
- depresje w przebiegu zaburzeń nerwicowych
-
Somatyczne
-
-
- depresje w schorzeniach somatycznych
- depresje w chorobach organicznych mózgu
- depresje związane ze stosowaniem leków i innych substancji, w przebiegu zatruć, uzależnień
-
Endogenne (pierwotne zaburzenia depresyjne)
-
-
- choroby afektywne (dwubiegunowa i jednobiegunowa)
- zaburzenia afektywne utrzymujące się przewlekle (dystymia, cyklotymia)
- zaburzenia schizoafektywne
-
Typowe komunikaty pacjenta
-
-
- … jestem w dołku…
- …. nie mogę spać…
- … nie mam sił…
- … nie mam apetytu…
- … mam taki ból w nadbrzuszu…
- … jest mi ciągle jakoś tak źle…
-
DEPRESJA TYPOWA
Obniżenie nastroju
-
-
- smutek
- przygnębienie
- przykre przeżywanie ogółu wydarzeń
- anhedonia
- zobojętnienie depresyjne
-
Obniżenie napędu
-
-
- spowolnienie myślenia, tempa wypowiedzi
- poczucie obniżonej sprawności intelektu i pamięci
- spowolnienie, zahamowanie ruchowe
- utrata energii, siły,
- poczucie ciągłego zmęczenia
-
Zaburzenia rytmu okołodobowego i objawy somatyczne
-
-
- hiposomnia (wczesne budzenie się, sen płytki przerywany)
- hipersomnia (senność w ciągu dnia)
- „rano gorzej, wieczorem lepiej”
- bóle głowy
- wysychanie w jamie ustnej
- zaparcia
- brak apetytu, ubytek masy ciała
-
Lęk
-
-
- poczucie napięcia, zagrożenia, trwożliwe oczekiwanie
- niepokój manipulacyjny, podniecenie ruchowe
-
Objawy towarzyszące
-
-
- poczucie winy
- depresyjna ocena własnej osobowości, zdrowia, szans wyleczenia
- depresyjna ocena własnej sytuacji
- zniechęcenie do życia, myśli i tendencje samobójcze
- zmniejszenie liczby i zakresu zainteresowań
- obniżenie zdolności do pracy
- osłabienie kontaktów z otoczeniem
- brak dbałości o higienę
-
DEPRESJE MASKOWANE
- przewlekłe zmęczenie
- zespół dławicy piersiowej
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (bóle żołądka, stany spastyczne jelit, dróg żółciowych)
- świąd skóry
- bóle głowy, bóle kręgosłupa
- neuralgie (n. trójdzielnego, n. kulszowego)
- bezsenność lub nadmierna senność
- zaburzenia lękowe
- natręctwa
- zaburzenia odżywiania się
- nadużywanie alkoholu i leków
PRZYCZYNY DEPRESJI ZE STRONY OUN
- Procesy zwyrodnieniowo-zanikowe mózgu (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane)
- Guzy mózgu
- Choroby naczyniowe (miażdżyca naczyń mózgowych, stany poudarowe)
- Padaczka
- Stany pourazowe
- Inne schorzenia (wodogłowie)
SOMATYCZNE PRZYCZYNY DEPRESJI
- Choroby narządów miąższowych (wątroba, nerki)
- Infekcje (gruźlica, AIDS, grypa, WZW)
- Niedobory witamin (B1, B12, kwas foliowy)
- Nowotwory
- Zaburzenia hormonalne i inne zaburzenia przemiany materii
- Zatrucia
LEKI I ŚRODKI, PRZY STOSOWANIU KTÓRYCH MOŻE POJAWIĆ SIĘ DEPRESJA
- Leki hipotensyjne (rezerpina, klonidyna, beta-adrenolityki, hydralazyna)
- Neuroleptyki (haloperydol, chloropromazyna, flufenazyna)
- Steroidy
- Hormonalne środki antykoncepcyjne
- Leki dopaminergiczne (L-dopa, bromokryptyna)
- Leki uspokajająco-nasenne (pochodne benzodiazepiny)
- Środki noradrenergiczne (amfetamina)
- Leki przeciwgruźlicze (izoniazyd, etionamid)
- Leki przeciwnowotworowe
LECZENIE DEPRESJI
- Farmakologiczne
- Elektrowstrząsy
- Fototerapia
- Psychoterapia
- Psychoedukacja
- Wsparcie
CEL LECZENIA
- Uzyskanie pełnej remisji
- Utrwalenie poprawy (nie dopuszczenie do nawrotu objawów)
- Zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby
- Poprawa jakości życia
- Redukcja kosztów medycznych i społecznych
RYZYKO NAWROTU (choroba afektywna jednobiegunowa)
- 50-80% doświadcza nawrotu choroby
- 50-60% po przebyciu pierwszego epizodu
- 70% po wystąpieniu dwóch epizodów
- 90% po wystąpieniu trzech epizodów
- 15-20% przebieg chroniczny